Page 182 - congress

POSTER PRESENTATION / POSTER SUNUM

Bal Arılarında (Apis Mellifera L.) Pestisit Duyarlılığının Moleküler Mekanizmaları

Arıcılık, dünya genelinde ve Türkiye’de hem ekonomik hem de ekolojik açıdan büyük
öneme sahip bir faaliyettir. Arılar bal, polen, propolis, balmumu ve arı sütü gibi yüksek katma

değerli ürünlerin üretiminin yanı sıra, bitkilerin tozlaşmasını sağlayarak tohum ve meyve

veriminde artışa katkıda bulunmaktadır. Türkiye, zengin florası ve yüksek genetik çeşitliliğe
sahip arı faunası ile arıcılık açısından önde gelen ülkelerden biridir. Bal arıları, koloni

yaşamının devamı için gerekli olan nektar, polen, su ve propolisi toplarken doğada doğal ve
sentetik toksinlere maruz kalmaktadır. Doğal toksinler genellikle tolere edilebilse de,

sentetik pestisitler arılar üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açabilmektedir. Özellikle Varroa
destructor ile mücadelede kullanılan kimyasalların doğrudan kovan içerisine uygulanması,

bal arılarında zorunlu maruziyet durumunu ortaya çıkarmaktadır. Bu sürekli maruziyet, bal
arılarında gelişmiş detoksifikasyon mekanizmalarının evrimleşmesine neden olmuş ve bu

sayede arılar bu bileşikleri daha az toksik formlara dönüştürerek vücutlarından uzaklaştırma
ve yaşamlarını sürdürebilme yeteneği kazanmışlardır. Böceklerde insektisit toleransı

detoksifikasyon enzimleri, hedef bölge mutasyonları, kütikula bariyeri ve mikrobiyom etkisi

olmak üzere dört temel mekanizma ile açıklanmaktadır. Metabolik detoksifikasyon,
pestisitler ve çevresel toksinlerin etkisiz hale getirilmesi ve vücuttan uzaklaştırılması için

gerçekleşen enzimatik sistemlere dayanan bir savunma mekanizmasıdır. Sitokrom P450
monooksijenazlar, glutatyon S transferazlar ve esterazlar bu mekanizmada rol oynayan

temel enzim gruplarıdır. Hedef bölgelerdeki mutasyonlar, toksik bileşiğin ilgili reseptöre
bağlanmasını engelleyerek toksikasyonu azaltmaktadır. Kütikula, insektisitlerin vücuda

girişini sınırlarken, mikrobiyotanın ise bu bileşikleri detoksifiye etme kapasitesine sahip

olduğu bildirilmektedir. Bu sunumda, bal arılarında insektisit toleransının altında yatan
moleküler mekanizmalar ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Bu seçici etkinin nedenlerinin
anlaşılması, arılar üzerinde yan etkisi düşük, konak spesifik mücadele yöntemlerinin

geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: Bal arısı, Toksikoloji, Pestisit, Detoksifikasyon.

179