Page 186 - congress

POSTER PRESENTATION / POSTER SUNUM

Endokrin Bozucular: In Vitro ve In Vivo Modeller

Endokrin bozucular (EB), hormonal sistemleri etkileyerek gelişimsel, üreme, nörolojik

ve bağışıklık sisteminde bozulmalara neden olabilen kimyasallardır. Bisfenoller, ftalatlar,
dioksinler, polibromlu alev geciktiriciler, pestisitler ve endüstriyel solventler ve PCB

(Poliklorlu bifenil)’ler gibi kimyasallar, günlük yaşamda yaygın olarak maruz kalınan

maddeler, insan, hayvan ve çevre sağlığı üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilmektedir.

EB’ler, endojen hormonların sentez, salgılanma, taşınma ve reseptörlerle etkileşimi gibi
süreçleri doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilir. Endokrin bozucular; tiroid hormon

reseptörlerinin işleyişini bozma, oksidatif stres, nörolojik bozukluklar ve metabolik sorunlar

gibi farklı mekanizmalarla etki gösterirler. Bu kimyasallara yaygın şekilde maruz kalınması,

toplum sağlığı açısından önemli bir risk faktörü olarak değerlendirilmektedir. EB'lerin
istenmeyen etkileri in vivo ve in vitro yöntemlerle incelenmektedir. In vitro modellerde, daha

çok hücrelerdeki reseptör ve gen ifadesi incelenirken; In vivo modellerde ise fare, zebra balığı

ve amfibiler gibi hayvanlarda gelişim, üreme ve sinir sistemi üzerindeki etkiler
araştırılmaktadır. Bu modeller aracılığıyla elde edilen veriler, EB’lerin biyolojik sistemler

üzerindeki patofizyolojik etkilerinin çok boyutlu olarak anlaşılmasına ve insan sağlığı

açısından gerçekçi risk analizlerinin yapılmasına olanak tanımaktadır. Endokrin bozucuların

(EB’lerin) insan sağlığı ve ekosistemler üzerindeki uzun vadeli etkilerinin daha iyi
anlaşılabilmesi için kapsamlı bilimsel çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sunumda

endokrin bozucuların toksikolojik ve fizyolojik etkilerinin değerlendirilmesinde kullanılan in

vitro ve in vivo deneysel modeller ile bu modellere özgü yöntemler ayrıntılı olarak ele

alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: Deneysel hayvan modelleri, endokrin bozucular, endokrin system, in vitro

teknikler.

183