Page 104 - congress

ORAL PRESENTATION / SÖZLÜ SUNUM

Verbena officinalis L. Ekstresinin Genotoksisite Potansiyelinin Drosophila melanogaster
Üzerinde Somatik Mutasyon ve Rekombinasyon Testi (SMART) ile Değerlendirilmesi

Tıbbi bitkiler, biyoçeşitliliğinin yanı sıra ekonomik ve sürdürülebilir kullanımlarının
bulunması nedeniyle de geleneksel tıpta birçok hastalığın tedavisinde konvansiyonel ilaçlara
alternatif olarak tercih edilmektedir. Tıbbi bitkilerin faydalı etkilerine rağmen, terapötik ve
toksikolojik etkiler arasındaki dengenin korunmasının güvenli tedavi için en önemli bir faktör
olduğu görülmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar, geleneksel tedavide çeşitli
hastalıkların tedavisinde kullanılan birçok bitki türünün, içerdikleri sitotoksik/ genotoksik
etkili aktif bileşenlerin bir sonucu olarak toksisite potansiyeli taşıyabileceklerini ortaya
koymuştur. Bu durum, uzun süreli kullanımlarına dayanarak düşük toksisiteye sahip
olduğuna inanılan bitkisel ekstrelerin toksikolojik yönden değerlendirilmesinin önemini
arttırmıştır.
Verbena officinalis L. (mine çiçeği; aile: Verbenaceae), Akdeniz bölgesinde yaygın
olarak yetişen ve günümüzde halk tıbbında özellikle anksiyete, uykusuzluk ve depresyon
tedavisinde kullanılan tıbbi bir bitkidir. Geleneksel tıpta ayrıca üreme sağlığı sorunları ve
jinekolojik problemlerin yanı sıra gebelik sırasında uterus düz kasının uyarılması, süt
salgısının arttırılması, kronik prostatit, hematüri, spazm ve mide ağrısı gibi sindirim
problemlerinin tedavisi amacıyla da kullanılmaktadır. Geleneksel kullanımının yanı sıra V.
officinalis’in antioksidan, antiinflamatuar ve antifungal aktivite sergilediği bilimsel
çalışmalarla doğrulanmıştır. Geleneksel tedavide yaygın olarak kullanılmasına rağmen, V.
officinalis ekstrelerinin toksisite potansiyellerine ilişkin çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu
doğrultuda planlanan çalışmada, V. officinalis bitkisinden elde edilen su ekstresinin
genotoksisite potansiyeli, genetik araştırmalarda önemli bir model organizma olarak kabul
edilen Drosophila melanogaster üzerinde araştırılmıştır.
Çalışmada, V. officinalis’in genotoksik etkisi Somatik Mutasyon ve Rekombinasyon
Testi (SMART) ile incelenmiştir. D. melanogaster’in multiple wing hair (mwh) ve flare (flr³)
mutant soylarının kullanıldığı çalışmada, sonuçların değerlendirilmesinde klon indüksiyon
frekansı (KİF) değerleri esas alınmıştır. SMART testinden elde edilen veriler
değerlendirildiğinde, klon indüksiyon frekansı negatif kontrol grubunda 0,51 iken, 15 mg/ml
konsantrasyon uygulanan grupta 0,46; 30 mg/ml konsantrasyon uygulanan grupta 1,02; 60
mg/ml konsantrasyon uygulanan grupta ise 1,43 olarak saptanmıştır. Klon indüksiyon
frekansındaki bu artış, V. officinalis’in özellikle yüksek konsantrasyonlarda somatik
mutasyonları uyarabileceğini ve genotoksik etkiye yol açabileceğini göstermektedir. Sonuç
olarak, elde edilen verilerin V. officinalis’in güvenilirliğinin değerlendirilmesine katkı sağlama
potansiyeli vardır. Ayrıca SMART testinin bitkisel ekstrelere adapte edilmesinin farklı bitkisel
ürünlerin güvenilirlik profillerinin incelenmesine fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Drosophila melanogaster; Model organizma, Genotoksisite, Somatik
mutasyon, Verbena officinalis L.

101