Page 160 - congress

ORAL PRESENTATION / SÖZLÜ SUNUM

Çörek Otu (Nigella sativa) Yağının Antibakteriyel Özelliğinin

Belirlenmesi ve Bazı Antibiyotiklerle Karşılaştırılması

Antibiyotiklere karşı gelişen bakteriyel direnç, günümüzde karşı karşıya kalınan önemli sağlık
sorunlarından biridir. Antibiyotiklerin kontrolsüzce kullanımları sonucunda; hastalık etkenlerinin
(bakteri ve mikroorganizmalar) antibiyotiklere karşı direnç geliştirmesi de söz konusu olmaktadır.
Bakterilerin antibiyotiklere karşı geliştirdiği direnç gittikçe artmakta ve bu da insanlığı antibiyotiklerin
keşfinden önceki çağa doğru götürmektedir. Bu nedenle, alternatif ve doğal antibakteriyel
maddelerin araştırılması büyük önem taşımaktadır. Çörek otu (Nigella sativa), Asya ve Orta Doğu'da
yaygın olarak kullanılan tıbbi bir bitkidir. Çörek otu yağının içeriğinde bulunan thymoquinone gibi
biyoaktif bileşiklerin antioksidan, antienflamatuar ve antimikrobiyal etkileri olduğu bilinmektedir. Bu
çalışmada çörek otu yağının farklı bakteri türleri üzerindeki antibakteriyel etkilerinin invitro
koşullarda belirlenmesi ve antibakteriyel etkisinin bazı antibiyotiklerin etkisi ile karşılaştırılması
amaçlanmıştır.
Bu amaçla çörek otu tohumlarından soğuk pres yöntemi ile saf yağ eldesi gerçekleştirildi ve
antibiyogram test öncesi renkli steril şişelere doldurularak saklandı. Çörek otu yağının antibakteriyel
etkisini araştırmak amacı ile disk diffüzyon yöntemi kullanıldı. Yöntemde Staphylococcus aureus,
Listeria monocytogenes, Bacillus cereus, Escherichia coli ve Salmonella typhimirium saha suşları
kullanıldı. Çörek otu yağının antibakteriyel etkisini belirlemek ve bazı antibiyotiklerin etkisi ile
karşılaştırmak amacı ile Kloksasilin 5g, Sefoperazon 75 g, Penisilin 40 g ve Amoksisilin 25 g
antibiyotik içeren diskler kullanıldı. Ayrıca boş antibiyotik diklere 20 l çörek otu yağı emdirilerek
mueller hinton agar besi yerine inoküle edildi ve disklerin etrafında oluşan zonlar cetvelle ölçülerek
değerlendirildi.
Çörek otu yağı, özellikle gram-pozitif bakteriler üzerinde güçlü antibakteriyel etki göstermiştir.
B. cereus ve S. aureus üzerindeki inhibisyon zonları, Kloksasilin ve Penisilin gibi beta-laktam
antibiyotiklerden daha geniş bulundu. L. monocytogenes üzerinde de diğer antibiyotiklerden daha
geniş inhibisyon zonu oluşturdu. Bu durum, çörek otu yağının içerdiği thymoquinone ve diğer fenolik
bileşiklerin hücre duvarını zayıflatıcı etkisiyle açıklanabilir.
Gram-negatif bakterilere karşı çörek otu yağının etkinliği, antibiyotiklere kıyasla daha düşük
kalmakla birlikte, E. coli üzerinde Penisilin ve Kloksasilin’den daha etkili olduğu gözlenmiştir.
Sefoperazon, geniş spektrumlu üçüncü kuşak bir sefalosporin olarak S. aureus’a karşı en
yüksek inhibisyon zonunu üretmiştir. Sefoperazon ve Amoksisilin; B. Cereus’a karşı dirençli olmasına
karşın, çörek otu yağı B. Cereus’a karşı en yüksek zonu üretmiştir. Genel olarak bakıldığında çörek
otu yağının bazı antibiyotiklere alternatif olabilecek düzeyde etkili olduğu açıkça görülmektedir.
Bu çalışmada elde edilen veriler, çörek otu yağının özellikle gram-pozitif bakterilere karşı etkili,
doğal bir antimikrobiyal ajan olabileceğini ortaya koymaktadır. Özellikle beta-laktam grubu
antibiyotiklere dirençli suşlar üzerinde yapılacak ileriki çalışmalarla çörek otu yağı, doğal
antibakteriyel madde olarak alternatif tedavi için değerlendirilebilir. Klinik uygulamalarda kullanımı
için toksikolojik ve farmakokinetik analizlerle desteklenmesi gereklidir.
Anahtar Kelimeler: Çörek Otu (Nigella sativa) Yağı, Antibakteriyel, Kloksasilin, Penisilin, Sefoperazon,
Amoksisilin.

157