Page 55 - congress

ORAL PRESENTATION / TAM METİN SÖZLÜ SUNUM

gentamisinin, tek doz intravenöz (IV) uygulama sonrası vücutta dağılımı bu modelle
açıklanabilir. Kompartman modellemesi, plazma/serum ilaç düzeylerinden temel alır. Bu

modellerde ilaç uygulamasını takiben belirli aralıklarda alınan kan örneklerinden elde
edilen ilaç konsantrasyon-zaman verileri, ilacın farmakokinetik davranışını en uygun

şekilde tanımlayabilecek kompartman modelini seçmek için kullanılır (Dhillon & Gill,

2006).
Klasik kompartman modelleri ile karşılaştırıldığında fizyolojik tabanlı

farmakokinetik modeller, organizmayı anatomik ve fizyolojik özelliklerini temel alarak
daha detaylı sonuçlar sunmaktadır. PBPK modellerde her organ veya doku bir

kompartman olarak ele alınır ve her biri için kan akımı, doku hacmi, membran
geçirgenliği gibi özgün parametreler kullanılır. PBPK modeller kompartman modellerine

kıyasla organizmayla daha uyumlu sonuçlar sağlar. Bu modeller, popülasyonlar arası

değişkenliği (popülasyon kinetiğini) değerlendirmede önem arz eder. PBPK modeller
ilaçların yaş, cinsiyet, genetik yapı ve hastalık durumları gibi bireyler arası farklılıklara

göre simülasyonuna olanak sağlar (Jones vd., 2015; Shebley vd., 2018). Sonuç olarak,
klasik kompartman modelleri basit ve pratik tahminler için uygunken, PBPK modelleri

daha karmaşık analizler için tercih edilir. Güncel literatür ışığında değerlendirildiğinde,
klasik kompartman modelleri ile fizyolojik tabanlı farmakokinetik (PBPK) modeller

arasındaki temel fark modelleme yaklaşımının biyolojik gerçeklikle olan uyumudur
(Khalil & Läer, 2011).

Fizyolojik tabanlı farmakokinetik (PBPK) modeller
PBPK temel olarak, ilaçların vücutta uğradığı değişiklikleri simüle etmek amacıyla

belirli veritabanları (bireysel veya popülasyon temelli çalışmalardan elde edilen) ve

organizmanın anatomik, fizyolojik, biyokimyasal ve moleküler özelliklerinin kullanıldığı
matematiksel bir modellemedir (Zhou vd., 2021).

Son yıllarda, ilaç geliştirme araştırmalarında in silico modellerin kullanımı hız
kazanmıştır. Buradaki temel amaç etik yönden önemli bir unsur olan hayvan deneyi

sayısını azaltmak ve bu sayede ilaç geliştirme sürecini hızlandırmaktır. Perry ve ark.
(2020) yaptıkları araştırmada; 2012-2018 yılları arasında PBPK üzerine yayımlanan

çalışma sayısında yaklaşık 13 katlık bir artış gözlemlenmiştir (Perry vd., 2020).
PBPK model kullanımı, Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve Amerika Birleşik Devletleri Gıda

ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından 2012 yılında alınan karara göre resmi bir yöntem olarak
kabul edilmiştir. İki kurum da 2018 yılında yayımladıkları rehberler (guideline) ile PBPK

53