Page 192 - congress

POSTER PRESENTATION / POSTER SUNUM

Bisfenol A ve Analoglarının Veteriner Toksikositesi

Bisfenoller (BPA, BPF, BPS), endüstride geniş kullanım alanına sahip, iki fenol

halkasının köprü atomu ile bağlandığı difenilmetan türevi kimyasal bileşiklerdir.
Polikarbonat plastik, epoksi reçine ve PVC üretiminde antioksidan veya monomer olarak

yaygın biçimde kullanılmakta olup, evcil hayvanlarda gıda, su, oyuncak ve tıbbi ekipman

yoluyla maruziyet söz konusudur. BPA’nın endokrin bozucu kimyasal (EDC) özellikleri iyi

tanımlanmış, fetal ve neonatal dönemde üreme sistemi gelişimini olumsuz etkilediği
gösterilmiştir. BPA yasağı sonrası alternatif olarak üretilen BPF ve BPS’nin de benzer yapısal

özellikler ve toksik etkiler sergilediği, bazı durumlarda BPA’dan daha dirençli ve biyobirikime

yatkın olduğu rapor edilmiştir. Metabolik olarak, BPA ağız yoluyla iyi absorbe edilip

karaciğerde glukuronidasyon ve sülfatlama yoluyla detoksifiye edilirken, BPS’nin yarı ömrü
daha uzun ve dermal penetrasyonu daha yüksek bulunmuştur. Toksikolojik açıdan düşük

dozlarda dahi nükleer reseptörlere bağlanarak üreme, tiroid, metabolik, nörolojik ve

kardiyovasküler sistemler üzerinde çok yönlü bozulmalara yol açmaktadır. Evcil hayvan ve
insan çalışmalarında obezite, insülin direnci, fertilite azalması, sperm kalitesinde bozulma,

fetal gelişim anomalileri, nörogelişimsel bozukluklar ve hormon reseptör sinyal bozuklukları

ile ilişkisi ortaya konmuştur. Veteriner hekimlik açısından önem arz eden bulgular,

bisfenollerin hayvan popülasyonlarında da üreme bozuklukları, yavru gelişim anomalileri ve
nörotoksik etkiler yaratabileceğini göstermektedir. Ayrıca, hayvanlarda biyolojik birikimin

oluşmasına neden olan bisfenoller, hayvanlardan elde edilen gıda ürünlerinin de maruziyetini

artırmaktadır. Bu nedenle, bisfenollerin maruziyetinin azaltılması için alternatif güvenli

materyaller kullanılmalı ve veteriner saha çalışmalarında biyoizleme yöntemlerinin
yaygınlaştırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Bisfenol A, BPF, BPS, endokrin bozucu, veteriner toksikoloji, üreme
toksisitesi.

189